Słownik
R
Odstąpienie (cedowanie) przez dany zakład ubezpieczeń (cedenta) zakładowi reasekuracji (reasekuratorowi, cesjonariuszowi) całości lub części ubezpieczanych ryzyk wraz z odpowiednią częścią składek, w zamian udziału reasekuratora w wypłacie spodziewanych świadczeń i odszkodowań.
Fundusze tworzone przez zakład ubezpieczeń w wysokości odpowiadającej ustalonej lub przewidywanej wielkości przyszłych wypłat odszkodowań lub świadczeń, wynikających z zawartych umów ubezpieczenia.
Rynek produktów ubezpieczeniowych z uwzględnieniem jego realnej organizacji i realnego funkcjonowania. Szersze ujęcie stosunków rynkowych dotyczących produktów ubezpieczeniowych, ich podaży i na nie popytu, uwzględniające instytucjonalizację rynku ubezpieczeń. Zob. rynek ubezpieczeń i instytucjonalizacja rynku ubezpieczeń.
(TS.)
Rynek produktów ubezpieczeniowych. Stronę podażową rynku ubezpieczeń stanowi oferta produktowa (usług) zakładów ubezpieczeń. Stronę popytową rynku ubezpieczeń wyraża realne zapotrzebowanie na ochronę ubezpieczeniową danych podmiotów, zwłaszcza: gospodarstw domowych, przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych. Szczególną rolę na rynku ubezpieczeń odgrywa pośrednictwo ubezpieczeniowe. Zob. instytucjonalizacja rynku ubezpieczeń i rynek ubezpieczeniowy).
(TS.)
Przyszły możliwy stan rzeczy oceniany negatywnie lub nieakceptowany, dotyczący życia i zdrowia, zasobów i interesu majątkowego, oczekiwanych korzyści, rozpatrywany z punktu widzenia określonego podmiotu (jednostki, grupy, zbiorowości, społeczności czy podmiotu ekonomicznego – gospodarstwa domowego albo przedsiębiorstwa). Zmiana stanu rzeczy (właściwości podmiotu) spowodowana zdarzeniem ocenianym negatywnie lub nieakceptowanym nie tylko ze względu na skutki finansowe. Pojęciem poznawczo pierwotnym wobec pojęcia ryzyka jest zagrożenie wartości istotnej dla danego podmiotu.
(Józef Michalak, TS.)
Ryzyko podejmowane przez dany podmiot w celu uzyskania jakichś korzyści. Najczęściej ryzyko, związane z działalnością gospodarczą lub z decyzją inwestycyjną, podejmowane w celu uzyskania oczekiwanego dochodu lub oczekiwanej stopy zwrotu z zaangażowanego kapitału. Należy jednak zakładać, co stanowi o zagrożeniu ryzykiem, możliwość uzyskania dochodu niższego od oczekiwanego przez przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą lub stopy zwrotu niższej od oczekiwanej przez podmiot podejmujący decyzję inwestycyjną. Zob. ryzyko spekulatywne.
Świadomość zagrożeń i konieczności zabezpieczenia przed ich skutkami, m.in. przez zastosowanie ochrony ubezpieczeniowej. Zob. ryzyko czyste.
Przyszłe, możliwe zagrożenie określonego podmiotu, negatywnym/nieakceptowanym wynikiem zdarzenia losowego, którego skutki zaistnienia, wyrażane finansowo, są obejmowane ochroną ubezpieczeniową.
(TS.)
Możliwe zagrożenie dla zakładu ubezpieczeń wynikające z niewłaściwie przeprowadzonego rachunku aktuarialnego. Chodzi o: ryzyko przyjęcia nieodpowiednich założeń co do szkodowości, przy ustalaniu składek ubezpieczeniowych; ryzyko nieodpowiednich rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, mających pokrywać przyszłe zobowiązania, wynikające z zawartych umów ubezpieczenia; również, ryzyko niekorzystnej zmiany wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych. Zob. aktuariusz.
Zagrożenie dla zdrowia jako wartości.
Przyszły możliwy stan zdrowotny oceniany negatywnie lub nieakceptowany przez dany podmiot.
Zmiana stanu zdrowia wywołana zdarzeniem chorobowym.
Wyróżniane ryzyko osobowe uwzględniane w prywatnych ubezpieczeniach zdrowotnych (Dział I grupa 5 i Dział II grupa 2 w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej).
Zdarzenie zaliczane do katalogu ryzyk (zagrożeń/zdarzeń) społecznych.
Dwa aspekty ryzyka choroby: (1) strata wynagrodzenia spowodowana nieświadczeniem pracy z powodu choroby; (2) strata wynikająca z kosztów usługi medycznej (świadczenia zdrowotnego). Zob. ryzyko zdrowotne (chorobowe) i ryzyko socjalne/społeczne.
(TS.)
Wynikający z zagrożenia możliwym zdarzeniem losowym, przyszły stan rzeczy oceniany negatywnie lub nieakceptowany przez określony podmiot. Zaistnienie zdarzenia powoduje szkody/straty finansowe, ale niezaistnienie danego zdarzenia nie zmienia dotychczasowego stanu rzeczy. Ryzyko ubezpieczalne. Por. ryzyko spekulatywne. Zob. ryzyko – podejście negatywne.
Przyszłe możliwe zagrożenie interesu majątkowego dla określonego podmiotu, negatywnym/nieakceptowanym wynikiem zdarzenia losowego, wyrażanym finansowo. Dotycząca zagrożenia interesu majątkowego niekorzystna zmiana dla danego podmiotu.
(TS.)
Przyszłe możliwe zagrożenie życia i zdrowia dla określonego podmiotu, negatywnym/nieakceptowanym wynikiem zdarzenia losowego, wyrażanym finansowo. Dotycząca zagrożenia życia i zdrowia niekorzystna zmiana dla danego podmiotu.
(TS.)
Zagrożenie utratą płynności przez zakład ubezpieczeń. Niezdolność zakładu ubezpieczeń do wykonywania swoich zobowiązań finansowych, gdy stają się one wymagalne. Zakład ubezpieczeń może posiadać wystarczające środki do wykonania zobowiązań w przyszłości, ale nie ma możliwość zrealizowania lokat i innych aktywów w celu uregulowania zobowiązań finansowych, gdy stają się one wymagalne.
Zagrożenie dla zakładu ubezpieczeń niekorzystną zmianą sytuacji finansowej, wynikającej – bezpośrednio lub pośrednio – ze zmienności rynkowych cen aktywów, zobowiązań i instrumentów finansowych.
Wynikający z zagrożenia określonym zdarzeniem losowym, negatywny/nieakceptowany stan rzeczy, rozpatrywany z punktu widzenia możliwych skutków socjalnych/społecznych dla danego podmiotu. Chodzi przede wszystkim o niekorzystną zmianę (stratę) w posiadanych lub spodziewanych zasobach (dochodach) rodzinnego gospodarstwa domowego (zob. gospodarstwo domowe).
Dane ryzyko socjalne uznawane jest za społeczne ze względu na zasięg i rangę dostrzeganych zagrożeń oraz możliwych negatywnych/nieakceptowanych skutków zdarzeń losowych. Należy przyjąć, że klasyczny katalog ryzyk społecznych obejmuje skutki (straty w dochodach) powodowane: chorobą, macierzyństwem, niezdolnością do pracy (inwalidztwem), wypadkiem przy pracy, śmiercią żywiciela, bezrobociem, starością, nagłymi wydatkami, a także uwzględnia stan niedostatku materialnego [zob. Zalecenia nr 67 i 69 Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) z 1944 r. oraz Konwencję nr 102 MOP z 1952 r.]. Propozycje poszerzenia katalogu ryzyk socjalnych/społecznych obejmują skutki (straty w dochodach) powodowane: niedołęstwem starczym, odpowiedzialnością cywilną w życiu prywatnym, niedostateczną ochroną prawną, nagłym brakiem majątkowym. Ryzyko socjalne/społeczne może być objęte zabezpieczeniem o charakterze ubezpieczeniowym – ubezpieczeniem prywatnym lub ubezpieczeniem publicznym. Zob. system ubezpieczeń społecznych.
(TS.)
ryzyko czyste. Zob. ryzyko – podejście pozytywne.
(TS.)
Pozytywne zagrożenie dożyciem wieku dezaktywacji zawodowej. Dwie fazy ryzyka starości: (1) zakończenie aktywności zawodowej (na ogół po osiągnięciu wieku emerytalnego) bez dostatecznego zabezpieczenia finansowego; (2) długowieczność emerytalna (życie dłuższe niż przeciętne w danym wieku).
Zagrożenie/zdarzenie/ryzyko zaliczane do katalogu ryzyk (zagrożeń) społecznych. Zob. ryzyko socjalne/społeczne.
W opisie ryzyka starości jako ryzyka emerytalnego można stosować wskaźniki zastąpienia wynagrodzenia świadczeniem emerytalnym. Wskaźnik ogólny to procentowa relacja przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia. Wskaźnik indywidualny to procentowa relacja pierwszej emerytury do pierwszego wynagrodzenia.
(TS.)
Możliwy, pojawiający się w następstwie wystąpienia choroby, nieakceptowany przez dany podmiot stan właściwości tego podmiotu (negatywnie oceniany stan rzeczy dla danego podmiotu). Pojmowanie zdrowia jako wartości zagrożonej ze względu na występowanie zdarzeń chorobowych.
(Magdalena Osak)