Pytania i odpowiedzi

Jest to ważne pojęcie ubezpieczeniowe, gdyż wśród ogółu ryzyk odróżnia się ryzyka czyste i ryzyka spekulatywne.
Tylko ryzyka czyste są ubezpieczalne.
Ryzyko czyste to takie, którego zaistnienie spowoduje stratę (szkodę), ale – co należy podkreślić – jego niezaistnienie nie zmienia dotychczasowego stanu rzeczy czy dotychczasowej sytuacji. Przykładami ryzyka czystego są: ryzyko utraty rzeczy, ryzyko choroby, ryzyko odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę. Tego rodzaju ryzyka są ubezpieczane. Ubezpieczamy się przed finansowymi skutkami ewentualnego zaistnienia danego ryzyka.
Ryzyko spekulatywne to takie, którego zaistnienie też spowoduje stratę (szkodę), ale – co należy podkreślić – jego niezaistnienie przynosi zakładane korzyści. Przykładami ryzyka spekulatywnego są: ryzyko nieudanej inwestycji, ryzyko niekorzystnej zmiany ceny (dla sprzedającego lub kupującego), ryzyko niekorzystnej zmiany kursu waluty, ryzyko nieudanego podjęcia działalności gospodarczej. Tego rodzaju ryzyka nie są ubezpieczane, choć istnieją inne formy zabezpieczania się przed ich możliwymy skutkami, w tym również rozwaga przy ich podejmowaniu.
(TS.)

Jeżeli żyjemy w świecie ryzyka, a takie zdanie często słyszymy, to możemy mówić o różnych kręgach wspólnot ryzyka. Możemy powiedzieć, że jest globalna wspólnota ryzyka, zwłaszcza związana z ryzykiem klimatycznym, ale też możemy odwoływać się do mniejszych wspólnot, takich jak: lokalna (regionalna) wspólnota ryzyka, związana na przykład z jakimś ryzykiem katastroficznym (powodzią, huraganem, trzęsieniem ziemi), czy rodzinna wspólnota ryzyka, związana na przykład z jakimś ryzykiem utraty dochodu przez gospodarstwo domowe (bezrobociem, niezdolnością do pracy, śmiercią żywiciela). W powyższych sytuacjach można odwoływać się do wspólnot ryzyka w celu solidarnego przeciwdziałania zagrożeniom oraz solidarnego likwidowania powstałych szkód i strat. Odpowiednie postępowanie i rozwiązania w tym zakresie wynikają przede wszystkim z funkcji państwa i władz lokalnych. Wśród tych funkcji bardzo ważne są bowiem działania publiczne zmierzające do zapewnienia obywatelom odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, zagrożonego zaistnieniem danych ryzyk.
Ubezpieczeniowa wspólnota ryzyka odwołuje się do stwierdzenia, że wiele osób i podmiotów gospodarczych jest narażonych na takie samo ryzyko, jednakże w rzeczywistości ryzyko zaistnieje tylko dla niewielu osób i podmiotów gospodarczych, a przy tym nie wiadomo, które z osób i podmiotów gospodarczych doświadczą finansowych skutków zaistnienia ryzyka.
Głównym zadaniem zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) jest zorganizowanie i obsługa danej wspólnoty ryzyka. To zakład ubezpieczeń (ubezpieczyciel) "namawia" do przystąpienia do wspólnoty ryzyka i gromadzi składki płacone na rzecz jej członków (ubezpieczonych), a później wypłaca z funduszu ubezpieczeniowego świadczenia i odszkodowania, związane z zaistnieniem ryzyka i jego skutków. Finansowe skutki zaistnienia ryzyka są więc pokrywane ze środków uprzednio zgromadzonych w ramach ubezpieczeniowej wspólnoty ryzyka, ze składek jej członków.
Warto przywołać tutaj ciekawe rozumowanie, że małe "pewne straty", w postaci składek, ponoszone przez wszystkich członków ubezpieczeniowej wspólnoty ryzyka, pozwalają zastąpić wielkie "niepewne straty", pokrywane tym członkom ubezpieczeniowej wspólnoty, którzy doświadczą zaistnienia ryzyka.
(TS.)